Historische waarden en zeldzame soorten in Schaangedennen


Tussen Valthe en Odoorn, vlak boven het Hunzebos, ligt Schaangedennen, een vierkant stukje grond van zo’n vijftig hectare gras en akkers. In de toekomst verandert het gebied, zodat de zeldzame knoflookpad en de kleine schorseneer zich er thuis gaan voelen. Landschapsarchitect Martin van Dijken vertelt hoe hij samen met de gebiedspartijen aan een schetsontwerp voor de nieuwe inrichting werkt.

Het schetsontwerp is een eerste stap naar het inrichtingsplan, waarin staat wat er precies gaat veranderen in Schaangedennen. “We hebben een aantal modellen uitgewerkt, want er zijn verschillende manieren om de knoflookpad en de kleine schorseneer terug te brengen”, vertelt Martin. “Samen met onze partners hebben we uiteindelijk een combinatie gemaakt van die verschillende modellen. Dat is het eerste schetsontwerp.”

Natuurakkers, poelen en stuifzand

In die eerste schets wordt de waterloop De Lossing aangepast. Het water stuwt op twee plekken een beetje op door middel van simpele drempels of stuwtjes. Deze natte plekken in het landschap zijn belangrijk voor de knoflookpad. De Lossing krijgt in het bos meer water aangevoerd, net als vroeger. Hierdoor gaat ook het watervalletje in het Hunzebos beter werken en worden de lage delen van het bos natter. “We leggen natuurakkers aan op de plekken waar de grond nog erg rijk is aan voedingsstoffen en we graven poelen op de plekken waar het van nature al wat natter is. Langs de natuurakkers leggen we zogenoemde keverbanken aan, kleine walletjes van een halve meter hoog en ongeveer twee meter breed. Daarop groeien wat ruigere planten, die plaats bieden aan insecten en andere diersoorten. Verder was er vroeger in de zuidwesthoek een soort stuifzand, wat we terug willen brengen. Dit is ook goed voor de knoflookpad, die losse grond nodig heeft om zich in te graven”, vertelt Martin.

De inrichting is niet alleen goed voor de zeldzame soorten. “Schaangedennen is historisch gezien een heel interessant gebied. Er liggen resten van zogenaamde raatakkers, die mensen duizenden jaren geleden hebben aangelegd. Dat behoort tot het bodemarchief. Verder zit er een prachtig reliëf in het gebied, dat dateert uit de laatste ijstijd. We hopen dat deze historische waarden met de nieuwe inrichting beter beleefd kunnen worden.”

Begin 2023 volgt er een inloopbijeenkomst om geïnteresseerden te informeren en reacties op te halen.


De Knoflookpad

Knoflookpad in het zand

Overdag graaft hij zichzelf in, ‘s nachts leeft hij in poelen. De knoflookpad, die zijn naam dankt aan zijn knoflookgeur, is moeilijk te vinden. De kleine pad is een bedreigde soort, maar heeft het naar zijn zin in Drenthe. De grootste populatie knoflookpadden van Nederland leeft in verschillende gebieden op de Hondsrug. Deze gebieden zijn echter erg versnipperd, waardoor de dieren niet goed kunnen migreren en inteelt op de loer ligt. Het is de bedoeling dat Schaangedennen een tussenstation wordt, zodat de gehele populatie knoflookpadden op de Hondsrug versterkt wordt.

De kleine schorseneer

Gele bloem van de kleine schorseneer van bovenaf gefotografeerd

De kleine schorseneer is een klein plantje met een gele bloem die lang bloeit in het voorjaar. De plant komt vooral voor op heischraal grasland. In Nederland is de kleine schorseneer zeer zeldzaam en van oudsher alleen bekend op de Veluwe en in Drenthe. Ze is de afgelopen decennia sterk achteruitgegaan en staat inmiddels op de rode lijst van bedreigde soorten. In Drenthe resteert nog één kleine populatie die we gaan versterken in Schaangedennen.